Overweldigend vriendelijk Koerdistan

En toen kwam ik aan in Irak. Iraaks Koerdistan, wel te verstaan. Ik had jaren geleden al bedacht dat ik dit gebied wilde bezoeken omdat ik had gelezen dat het relatief veilig was en omdat ik in Sanadaj (Iraans Koerdistan) de vriendelijkste mensen van Iran had ontmoet. Toch was ik zenuwachtig, want was Koerdistan echt veilig en hoe zou de bevolking op een alleenreizende vrouw reageren?

Mijn eerste indruk van Erbil, de grootste stad van Koerdistan, was dat het net een boerendorp leek. Niet alleen vanwege de vele metaalwerkplaatsen die toevallig in de buurt zaten van het hotel waar ik sliep, maar ook vanwege de traditionele kledij van (met name oudere) Koerdische mannen. Mannen dragen hier namelijk een soort open overall, met een overhemd eronder en een brede stoffen riem over hun vaak dikke buik. Regelmatig hebben deze mannen ook nog een snor en een beetje een verweerd gezicht, waardoor ze er niet veel hipper uitzien. Kortom: een groot verschil met de types die ik in Dubai zag!

In het begin maakte ik me wel een beetje zorgen. Ik had namelijk een vooroordeel dat ze waarschijnlijk erg traditioneel waren (net als hun kleding) en dat ze daardoor niet goed op mij als westerse vrouw zouden reageren. Het feit dat iedereen (en 80% van de mensen op straat is man!) naar je kijkt helpt ook niet mee. Help! Hoe ga ik hier mee om?

De situatie doet me nu - achteraf - denken aan 4 jaar geleden, toen ik Iran bezocht en van cosmopolitisch Teheran naar zwaar conservatief Yazd afreisde. Daar liep ik in het park en zag ik vrouwen die compleet in het zwart waren. Ik had echter gekleurde kleding aan (wel bedekkend, maar toch) en zat me in mijn hoofd al gek te maken wat voor beeld ze wel niet van mij zouden hebben (was ik in hun ogen onfatsoenlijk gekleed?!). Toen groette ik ze echter en voor ik het wist was het ijs gebroken en waren we volop aan het communiceren met gebaren. Ik heb nog steeds een foto van dat moment in het park, waarbij ik tussen enkele vrouwen in het zwart sta, en we allen lachen.

Eenzelfde soort situatie had ik in Erbil. Terwijl de mannen in traditionele kleding aanvankelijk bedreigend op me overkwamen, veranderde dit 360 graden toen ik "salaam aleikum" zei en vriendelijk naar ze glimlachte. Ik werd meteen van harte welkom geheten en er werd naar mij en mijn familie geïnformeerd.

De dagen erna werden mijn ervaringen alleen nog maar beter. Zo heb ik verschillende Koerdische families thuis bezocht en heb ik leuke gesprekken gehad met Koerden op straat. In Sulaymaniyah moest ik om mijn hotel te bereiken enkele theestandjes op straat passeren en dit stond ook garant voor verschillende uitnodigingen van gepensioneerde mannen om met hen thee te drinken. Het werd zelfs zo erg dat ik niet meer rustig mijn hotel kon bereiken zonder tenminste drie keer in die straat te moeten stoppen!

Bijzondere ontmoetingen had ik ook met mensen die in Nederland of Duitsland gewoond hadden. Naast het feit dat het fijn was om écht met iemand te kunnen communiceren (men spreekt hier weinig Engels!), waren de gesprekken vaak ook zeer interessant. Ze hadden vaak niet het makkelijkste leven in Nederland gehad (ze werkten vaak in fabrieken of fastfood restaurants) en waren blij weer terug te zijn in Koerdistan. En ze waren ontzettend gastvrij en hulpvaardig, en zeiden allemaal: "laat het me weten als je iets nodig hebt, ik doe álles voor je". Overweldigend.

Het speciale aan Koerdistan was nog dat het niet zo gek veel uitmaakt waar je naar toe gaat. Er zijn enkele attracties maar de grootste attractie is het gebied en de mensen zelf. Zo neem ik soms een taxi maar omdat ik amper met taxi chauffeurs kan communiceren kom ik vaak NIET aan op de plek van bestemming. Maar dit maakt niet uit, vaak kom ik dan op een betere plek uit of ik ontmoet mensen en wordt de ervaring leuker dan wanneer ik kortweg van plek A naar B was gegaan.

Tenslotte had ik enkele dagen geleden een leuke ervaring. Ik kwam met een gedeelde taxi (= openbaar vervoer hier) aan in Halabja, waar ik naar het museum wilde gaan. Ik werd afgezet in het midden van het dorp, en toen ik uitstapte zag ik 20 Koerdische mannen naar me kijken. Ik liep op hen af, maar niemand bleek Engels te begrijpen. Gelukkig kende iemand wel een man die Engels kon spreken en zo werd ik (voor mijn gevoel) naar de enige Engelssprekende persoon in het dorp gebracht. En deze persoon hielp mij niet alleen het museum te vinden, maar liet mij ook nog het hele dorp zien en de omgeving, voordat hij me voorstelde aan zijn moeder en zus. Zo werd mijn hele dag ineens een groot avontuur (ik had de halve dag geen idee waar we nu weer naar toe gingen en volgde hem) en heb ik veel meer in Halabja gezien dan enkel het museum daar.

Deze ervaringen is wat Koerdistan zo onwijs boeiend maakt voor mij als reiziger. Interessante ontmoetingen, vriendelijke mensen, erg fijn.
Een keerzijde is helaas wel dat het soms niet makkelijk is als alleenreizende vrouw. Het is voor mij essentieel om mannen op afstand te houden want (zoals een lokale man die in Engeland had gewoond mij uitlegde): "mannen kunnen niet gewoon vrienden zijn met vrouwen". Feitelijk houdt dit in dat ik slechts 1x met een man kan praten of afspreken en erna niet meer. 's Avonds spreek ik zowiezo niet af en ingaan op uitnodigingen voor alcohol zijn uiteraard ook niet verstandig. Het blijft soms een beetje vermoeiend om zo populair (....) te zijn hier maar feit bijft dat mensen hier (mannen én vrouwen!) ontzettend aardig en behulpzaam zijn.

Wederom heb ik een goede tijd gehad in een bijzonder land! Ik ben erg dankbaar voor de gastvrijheid van deze lieve mensen en ben benieuwd hoe dit in (oost) Turkije zal zijn, waar ik vanacht met de nachtbus naar toe ga...

Kus Annemieke

PS Turkije zal tevens het laatste land van mijn reis worden; in juni zal ik vanuit Istanbul terug naar Amsterdam vliegen!