Over relaties, ‘love’ en ‘arranged’ marriages

De afgelopen tijd heb ik gemerkt dat Bangladesh vrij conservatief is wat relaties en huwelijken betreft. Uiteraard wist ik al dat relaties niet in het openbaar getoond konden worden, zoals in meer landen in Azie. Dit betekent niet zoenen en aanraken in het openbaar! Hand-in-hand lopen kan af en toe nog net, maar dat is het dan wel. Maar in Bangladesh is de situatie nog conservatiever: daar zijn relaties buiten het huwelijk eigenlijk niet echt toegestaan…

Allereerst moet ik wel nog een onderscheid maken, namelijk tussen de ‘upper class’, wiens kinderen vrij progressief worden opgevoed op voornamelijk privé universiteiten, en de ‘lower’ en ‘middle class’, die vaker in rurale gebieden wonen en traditioneler en stricter worden opgevoed wat betreft relaties.

Een paar dagen geleden had ik een gesprek met een vrouwelijke collega over relaties en huwelijken. Ze vroeg me eerst of ik een relatie had thuis en later vroeg ze me over Bengaalse jongens. Toen kwam ineens de vraag of ik voor huwelijken uit liefde was of voor huwelijken die verzorgd waren door de ouders. Ik was erg verbaasd dat ze me dit vroeg, en ik wilde haar mening weten. Zij gaf de voorkeur aan huwelijken die de ouders van het kind (vooral van de dochter) regelen. Ik had haar antwoord al zien aankomen, maar toch was vielen mijn ogen open. Een vrouw die bij The Hunger Project werkt, een NGO die vecht voor de gelijkheid en de activering van vrouwen, wil nog steeds haar kinderen (dochters) beperken door hun huwelijk zelf te regelen! Ik dacht altijd er voornamelijk progressieve mensen bij hulporganisaties werkten!

Het rare was nog dat ze zelf getrouwd was uit liefde en je zag in haar ogen dat ze dolgelukkig was met haar echtgenoot en twee kinderen. Bovendien vertelde ze me dat haar zus een ‘arranged marriage’ had gehad, maar dat haar echtgenoot haar mishandelde. Ze was 20 jaar geleden gestorven (ik denk daardoor). Toch veranderde dit niets aan haar mening: ze was voor huwelijken die geregeld waren door de ouders, want ze vond dit een betere en veiligere keus voor het kind (vooral voor de dochter). Haar reden voor deze voorkeur was dat mannen in Bangladesh ‘niet te vertrouwen waren’, en dat de ouders dus beter een betrouwbare partner konden uitzoeken.

Hoewel ik het niet met haar eens ben, kan ik haar mening wel begrijpen in de context van Bangladesh. Aangezien relaties niet echt geaccepteerd worden, betekent het dat de meeste relaties in het geheim zijn. In Bangladesh hebben stelletjes bovendien niet echt veel gelegenheden om samen te zijn in een privé sfeer, aangezien er overal mensen zijn in het openbaar (geen rustige parkjes of straten zoals in Nederland, Bangladesh is één van de dichtsbevolktste landen ter wereld). Deze factoren zorgen er waarschijnlijk voor dat een jongen en meisje elkaar niet heel goed kennen als ze trouwen ‘uit liefde’. Ze hebben nooit een openbare relatie gehad omdat dit niet is toegestaan zolang ze niet getrouwd waren en er was geen gelegenheid voor een relatie in de ‘privé sfeer’.

Ik denk dat er zo eerder problemen kunnen ontstaan als het stelletje (soms overhaast) getrouwd is en elkaar dan echt leert kennen. Er kunnen problemen ontstaan en misschien gebruikt de man huishoudelijk geweld. In de uiterste gevallen verlaat de man de vrouw.

Uiteraard hoeft dit niet te gebeuren en kunnen huwelijken uit liefde ook geweldig goed uitpakken. Maar feit is dat er veel huishoudelijk geweld voorkomt in Bangladesh en dat de positie van de vrouw in het gezin niet erg sterk is (het huis van haar man en haarzelf wordt bijvoorbeeld alleen beschouwd als het huis van ‘haar man’, ze heeft er geen rechten over). Bovendien lijkt de basis van liefde me niet heel sterk als beide partners elkaar maar beperkt kunnen leren kennen in hun relatie voor het huwelijk.

Door het verhaal van mijn collega ben ik gaan nadenken over ‘arranged marriages’, en ik heb er meer respect voor gekregen in de context van Bangladesh. Het kan inderdaad een veiligere keus zijn, vooral omdat de positie en het leven van de vrouw heel erg afhankelijk is van de man (en dan heb ik het niet over de kwaliteit van haar leven, maar meer over haar kansen om te overleven). Hoewel ik het niet helemaal met mijn collega eens ben, sta ik nu wel positiever ten opzichte van geregelde huwelijken in bepaalde samenlevingen. Toch vind ik dat de dochter (of zoon) in kwestie geraadpleegd moet worden en het laatste woord moet hebben. En ik denk het tijd wordt voor een verandering in de samenleving, zodat relaties meer geaccepteerd worden en meer stelletjes dan een goede en weloverwogen keus kunnen maken als ze gaan trouwen. Maar deze verandering is al begonnen, sinds studenten van universiteiten vaak al relaties hebben en elkaar dus beter kunnen leren kennen voor ze trouwen. Bovendien is het belangrijk dat er meer gelijkheid komt tussen man en vrouw, en dat de vrouw niet meer afhankelijk is van de man in het huwelijk. Misschien dat de normen veranderen in de toekomst naar een meer ‘westers’ model, hoewel je je ook kan afvragen in hoeverre dat alles te wensen is voor de Bengaalse samenleving...

liefs Annemieke

PS: Uiteraard is alles van dit verhaal over relaties en huwelijken gebaseerd op mijn persoonlijke ervaringen in Bangladesh (.....)