Als vrouw in Bangladesh
Door: Onamika
Blijf op de hoogte en volg Annemieke
23 Februari 2006 | Bangladesh, Dhaka
Mijn vorige verslag was op waarheid gebaseerd. In Jawakali, een dorpje in Bangladesh, spraken mijn collega en ik met Alumotti, en hoorden we dit verhaal. Haar leven was gekenmerkt door verdriet en door een gevecht om te overleven.
Haar verhaal is niet uitzonderlijk. Ik heb met meer vrouwen gesproken die enorm mager waren, me de littekens van de mishandeling van hun echtgenoot lieten zien, en die spraken over moeilijkheden in hun gezin, en in de samenleving waarin ze woonden.
Aanvankelijk zouden mijn collega en ik twee weken in plattelandsdorpjes in Bangladesh rondbrengen, om de activiteiten van The Hunger Project te leren kennen en om vrouwen te interviewen. Het plan was om ‘succesverhalen’ te noteren. We zijn alleen niet heel veel succesverhalen tegengekomen.
Het leven van een vrouw in ruraal Bangladesh wordt altijd gecontroleerd door de man. Vanaf haar geboorte tot aan haar huwelijk is ze onder controle van haar vader. Als ze trouwt is haar man de baas. Gedurende haar hele leven oefent de samenleving en omgeving waarin ze woont ook nog druk op haar uit, om zich te gedragen naar de heersende waarden. Dit betekent eigenlijk dat een vrouw nooit in staat is zelf belangrijke beslissingen te nemen of om zelf geld uit te geven. Dit is anders als ze gescheiden of door haar echtgenoot verlaten is, maar dan is ze geen ‘behoorlijke’ en geen ‘goede’ vrouw en dan wordt ze een buitenstaander gemaakt.
En dan komen hulporganisaties die ‘gender sensitive’ zijn en die beweren ontwikkelingshulp op een ‘andere’ manier te doen, en meer nadruk leggen op de ontwikkeling van de vrouw. ‘Women empowerment’ wordt het algehele motto. Ik ben zelf nogal kritisch ten opzichte van dit standpunt. Met deze ‘vrouwen activering’ wordt vaak vrouwen die werken bedoeld, en de aanpak van problemen als huwelijken van minderjarige meisjes en de afschaffing van de bruidschat praktijken. Er wordt bovendien meer aandacht gegeven aan gezondheids- en voedingszaken speciaal voor vrouwen.
Dit klinkt allemaal goed en dat is het ook wel, maar mannen hebben profijt van deze ontwikkeling. Werkende vrouwen geven vaak hun geld aan hun echtgenoot. Mannen profiteren van de afschaffing van bruidschat praktijken, omdat die armoede bevorderen. Een betere gezondheid van kinderen kan worden gegarandeerd door huwelijken van volwassen vrouwen (in plaats van jonge meisjes van 13) en door meer aandacht aan de gezondheid en voeding van vrouwen te geven. Kortom: mannen hebben ook voordeel van deze hulp. ‘Echte’ vrouwenproblemen, zoals geweld in het gezin en hun lage positie en invloed in de samenleving en in het gezin, worden niet besproken en er zijn maar weinig hulporganisaties die zich daar op richten. Women empowerment kan eigenlijk dus worden beschouwd als een strategie (van mannen?) om de armoede te bestrijden, in plaats dat het de vrouw ten goede komt en voor de verbetering van de vrouw bedoeld is.
Ik was best wel teleurgesteld om voor mezelf tot deze conclusie te komen. Het is ook wel zo dat veranderingen tijd kosten; gelijkheid tussen de man en vrouw in de Westerse wereld ging ook niet over één nacht. Maar toch, je kan je afvragen of het werkelijk de goede kant op gaat, als de activering van vrouwen alleen ‘gebruikt’ wordt door mannen.
De waarden van de samenleving hinderen de lokale vrouwen in Bangladesh. De samenleving is conservatief en erg op de man georienteerd. Vrouwen hebben een lagere plek in de hierarchie en ze behoren gehoorzaam te zijn aan hun man. Een vrouw kan geen kritiek uiten ten opzichte van haar man in het openbaar. Ze lijdt gezichtsverlies als ze dat doet. De vrouw kan ook niet scheiden. Haar omgeving zal haar als ‘slechte vrouw’ bestempelen en haar dochter kan een goed huwelijk wel vergeten. Eigenlijk is het dus de samenleving die moet veranderen, wil het leven van de vrouw in Bangladesh echt verbeteren. Het belangrijkste voor een lokale vrouw is niet het geld verdienen door te werken, maar de mogelijkheid hebben om zelf beslissingen te nemen om het geld uit te geven. Met deze achtergrond ‘women empowerment’ is meer gericht op een verandering van haar positie in haar hele omgeving: zowel in de samenleving als in haar eigen gezin.
Er was één verhaal dat me nog lang bij zal blijven. Het verhaal is van een meisje van 18 jaar. Zij ís een succesverhaal. Ze is een sterke en creatieve vrouw. Ze stopte met school toen ze 13 was, maar na een training op haar 15 besefte ze dat school belangrijk was en ging ze weer lessen volgen. Ze lijkt slim en dit jaar zal ze waarschijnlijk haar examens met succes volbrengen. Ze verdient geld met verschillende activiteiten. Ze maakt lekkere cakejes in de vorm van een roos. Ze plantte groenten in de tuin van haar ouders. Ze startte een soort pluimvee boerderij voor 5000 kippen. Ze borduurt sari’s en verkoopt ze. Ze is jong, inventief, en heel succesvol. Ze heeft een droom: ze wil een showroom voor haar borduurwerk openen. Maar....
Haar ouders willen dat ze trouwt. Ze willen haar uithuwelijken. Ze komt uit een omgeving waarin mannelijke overheersing erg duidelijk aanwezig is. Veel vrouwen zijn gescheiden or achtergelaten door hun man. Mannen zijn in control. Zij bepalen alles in het huwelijk. Wat zal er met haar gebeuren? Haar echtgenoot wil misschien dat ze stopt met haar studie. Haar echtgenoot zal haar spaargeld gebruiken voor zichzelf. Haar echtgenoot zal schulden maken die zij dan terug moet betalen. Haar echtgenoot zal haar slaan.
Dit klinkt pessimistisch maar de omgeving waarin ze woont is geen fijne plek voor vrouwen. Er is een redelijke kans dat in ieder geval haar creativiteit en initiatief gehinderd zullen worden als ze snel trouwt. Zelf wil ze dat niet, maar ik vraag me af hoelang ze de druk van haar ouders (haar vader) kan weerstaan. Het kan zijn dat haar ‘succesverhaal’ dan niet meer zo succesvol wordt.
Sorry ik wilde helemaal niet zo’n depressief stuk schrijven, maar het is wel een beetje de situatie hier. Bovendien heb ik Alumotti en een andere vrouw beloofd dat ik hun verhaal zou vertellen. Ik kon niets voor hen doen behalve beloven dat andere vrouwen over hen zouden horen.
liefs Annemieke
PS. Dit stuk is gebaseerd op mijn ervaringen in een bepaald ruraal gebied in Bangladesh. Het is niet representatief voor heel Bangladesh en zeker niet voor stedelijke gebieden. Toch geeft het de situatie voor Bengaalse vrouwen wel redelijk weer.
Haar verhaal is niet uitzonderlijk. Ik heb met meer vrouwen gesproken die enorm mager waren, me de littekens van de mishandeling van hun echtgenoot lieten zien, en die spraken over moeilijkheden in hun gezin, en in de samenleving waarin ze woonden.
Aanvankelijk zouden mijn collega en ik twee weken in plattelandsdorpjes in Bangladesh rondbrengen, om de activiteiten van The Hunger Project te leren kennen en om vrouwen te interviewen. Het plan was om ‘succesverhalen’ te noteren. We zijn alleen niet heel veel succesverhalen tegengekomen.
Het leven van een vrouw in ruraal Bangladesh wordt altijd gecontroleerd door de man. Vanaf haar geboorte tot aan haar huwelijk is ze onder controle van haar vader. Als ze trouwt is haar man de baas. Gedurende haar hele leven oefent de samenleving en omgeving waarin ze woont ook nog druk op haar uit, om zich te gedragen naar de heersende waarden. Dit betekent eigenlijk dat een vrouw nooit in staat is zelf belangrijke beslissingen te nemen of om zelf geld uit te geven. Dit is anders als ze gescheiden of door haar echtgenoot verlaten is, maar dan is ze geen ‘behoorlijke’ en geen ‘goede’ vrouw en dan wordt ze een buitenstaander gemaakt.
En dan komen hulporganisaties die ‘gender sensitive’ zijn en die beweren ontwikkelingshulp op een ‘andere’ manier te doen, en meer nadruk leggen op de ontwikkeling van de vrouw. ‘Women empowerment’ wordt het algehele motto. Ik ben zelf nogal kritisch ten opzichte van dit standpunt. Met deze ‘vrouwen activering’ wordt vaak vrouwen die werken bedoeld, en de aanpak van problemen als huwelijken van minderjarige meisjes en de afschaffing van de bruidschat praktijken. Er wordt bovendien meer aandacht gegeven aan gezondheids- en voedingszaken speciaal voor vrouwen.
Dit klinkt allemaal goed en dat is het ook wel, maar mannen hebben profijt van deze ontwikkeling. Werkende vrouwen geven vaak hun geld aan hun echtgenoot. Mannen profiteren van de afschaffing van bruidschat praktijken, omdat die armoede bevorderen. Een betere gezondheid van kinderen kan worden gegarandeerd door huwelijken van volwassen vrouwen (in plaats van jonge meisjes van 13) en door meer aandacht aan de gezondheid en voeding van vrouwen te geven. Kortom: mannen hebben ook voordeel van deze hulp. ‘Echte’ vrouwenproblemen, zoals geweld in het gezin en hun lage positie en invloed in de samenleving en in het gezin, worden niet besproken en er zijn maar weinig hulporganisaties die zich daar op richten. Women empowerment kan eigenlijk dus worden beschouwd als een strategie (van mannen?) om de armoede te bestrijden, in plaats dat het de vrouw ten goede komt en voor de verbetering van de vrouw bedoeld is.
Ik was best wel teleurgesteld om voor mezelf tot deze conclusie te komen. Het is ook wel zo dat veranderingen tijd kosten; gelijkheid tussen de man en vrouw in de Westerse wereld ging ook niet over één nacht. Maar toch, je kan je afvragen of het werkelijk de goede kant op gaat, als de activering van vrouwen alleen ‘gebruikt’ wordt door mannen.
De waarden van de samenleving hinderen de lokale vrouwen in Bangladesh. De samenleving is conservatief en erg op de man georienteerd. Vrouwen hebben een lagere plek in de hierarchie en ze behoren gehoorzaam te zijn aan hun man. Een vrouw kan geen kritiek uiten ten opzichte van haar man in het openbaar. Ze lijdt gezichtsverlies als ze dat doet. De vrouw kan ook niet scheiden. Haar omgeving zal haar als ‘slechte vrouw’ bestempelen en haar dochter kan een goed huwelijk wel vergeten. Eigenlijk is het dus de samenleving die moet veranderen, wil het leven van de vrouw in Bangladesh echt verbeteren. Het belangrijkste voor een lokale vrouw is niet het geld verdienen door te werken, maar de mogelijkheid hebben om zelf beslissingen te nemen om het geld uit te geven. Met deze achtergrond ‘women empowerment’ is meer gericht op een verandering van haar positie in haar hele omgeving: zowel in de samenleving als in haar eigen gezin.
Er was één verhaal dat me nog lang bij zal blijven. Het verhaal is van een meisje van 18 jaar. Zij ís een succesverhaal. Ze is een sterke en creatieve vrouw. Ze stopte met school toen ze 13 was, maar na een training op haar 15 besefte ze dat school belangrijk was en ging ze weer lessen volgen. Ze lijkt slim en dit jaar zal ze waarschijnlijk haar examens met succes volbrengen. Ze verdient geld met verschillende activiteiten. Ze maakt lekkere cakejes in de vorm van een roos. Ze plantte groenten in de tuin van haar ouders. Ze startte een soort pluimvee boerderij voor 5000 kippen. Ze borduurt sari’s en verkoopt ze. Ze is jong, inventief, en heel succesvol. Ze heeft een droom: ze wil een showroom voor haar borduurwerk openen. Maar....
Haar ouders willen dat ze trouwt. Ze willen haar uithuwelijken. Ze komt uit een omgeving waarin mannelijke overheersing erg duidelijk aanwezig is. Veel vrouwen zijn gescheiden or achtergelaten door hun man. Mannen zijn in control. Zij bepalen alles in het huwelijk. Wat zal er met haar gebeuren? Haar echtgenoot wil misschien dat ze stopt met haar studie. Haar echtgenoot zal haar spaargeld gebruiken voor zichzelf. Haar echtgenoot zal schulden maken die zij dan terug moet betalen. Haar echtgenoot zal haar slaan.
Dit klinkt pessimistisch maar de omgeving waarin ze woont is geen fijne plek voor vrouwen. Er is een redelijke kans dat in ieder geval haar creativiteit en initiatief gehinderd zullen worden als ze snel trouwt. Zelf wil ze dat niet, maar ik vraag me af hoelang ze de druk van haar ouders (haar vader) kan weerstaan. Het kan zijn dat haar ‘succesverhaal’ dan niet meer zo succesvol wordt.
Sorry ik wilde helemaal niet zo’n depressief stuk schrijven, maar het is wel een beetje de situatie hier. Bovendien heb ik Alumotti en een andere vrouw beloofd dat ik hun verhaal zou vertellen. Ik kon niets voor hen doen behalve beloven dat andere vrouwen over hen zouden horen.
liefs Annemieke
PS. Dit stuk is gebaseerd op mijn ervaringen in een bepaald ruraal gebied in Bangladesh. Het is niet representatief voor heel Bangladesh en zeker niet voor stedelijke gebieden. Toch geeft het de situatie voor Bengaalse vrouwen wel redelijk weer.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
